I u 14. veku postojali su grnčarski esnafi u Pirotu. Za vreme turske vladavine i timarskog feudalnog sistema razvija se trgovina i šire se istočnjački zanati. Pravila esnafskih udruženja-rufeta su bila dosta kruta, poštovali su se običaji koji su prenošeni s generacije na generaciju majstora, kalfi i šegrta-čiraka. Tek početkom 19. veka esnafi dobijaju pisana pravila i tim dokumentom uređuju međusobne odnose. Na zanat su u Pirotu deca primana prema očevim željama. Trajanje školovanja — šegrtovanje, kalfenisanje i majstorovanje u grnčarskoj zanatskoj radinoci trajalo je oko tri godine. Počinjalo se sa 12 do 15 godina života. Prvi stupanj je bilo šegrtovanje. Posle godinu dana rada polagao je kalfenski ispit. Posle položenog ispita dobijao je platu, a neretko mu je majstor poklanjao i alat. Kalfa je mogao da samostalno zamenjuje majstora i vrši sve poslove kao majstor, ali nije mogao da samostalno otvori radnju. Kao kalfa radio je obično još tri godine a zatim sticao zvanje majstora. Kalfa je morao da bude pismen, ali diploma osnovne škole se nije tražila, pa su grnčari mahom bili nepismeni.
Vremenom, zbog sve veće brojnosti grnčara, koja je prevazilazila potrebe Pirota i okoline, mnogi od njih u potrazi za poslom, odlazili su u pečalbu, u druge delove Srbije i Balkanskog poluostrva, nešto više u one krajeve koji su bili u okvirima iste države, ali i van njenih granica.
Početkom 20. veka, preko sto grnčarskih radionica zapadno od Velike Morave držali su Piroćanci. Dalji razvoj grnčarskog zanata u Pirotu kao i razvoj svih ostalih privrednih grana je počivao na industrijalizaciji. U susednoj Bugarskoj pred početak Prvog svetskog rata u gradovima Trnu i Sofiji osnovane su grnčarske škole i od tog vremena grnčara pečalbara iz Pirota ima sve manje.
Među preostalim grnčarima u Srbiji i danas je većina poreklom iz Pirota i okoline. Van pirotskog područja, najznačajniji centar pirotskog grnčarstva je Zaječar.
U samom Pirotu grnčara gotovo da nema, u okolnim selima, kao što su Veliki Suvodol, Mali Suvodol, Poljska Ržana ili Ponor, još uvek su aktivni, mada je kvalitet tih posuda i raznovrsnost proizvoda znatno siromašniji nego što bi se to od kolevke srpskog grnčarstva očekivalo.
Prema tipološkoj sistematizaciji zbirke Etnografskog muzeja u Beogradu, pirotski grnčari su izrađivali sedamdeset vrsta različitih posuda i predmeta, od posne crvene ili bele gline.
Najistaknutiji građani Pirota kroz istoriju (četvrti deo)
read more
Археолошки локалитети ЈИ Србија - Archaeological Sites SI Serbia https://fb.watch/99ozj-yexv/
read more
Pričanje priča jedan je od najvažnijih sadržalaca jedne civilizacije...
read more
Istorijat najvažnije sporedne stvari na svetu, njen nastanak i razvoj u našem gradu
read more
„Ko se jednom napije vode sa Guševice, teško odlazi iz Pirota, a još ga teže zaboravlja“
read more
Kakve veze ima jedna od dve najuticajnije dinastije moderne istorije Srbije sa južnim krajevima oslobođenim za vreme Obrenovića
read more
Da li ovaj znak na ćilimu predstavlja zlo ili nešto drugo? Kako su nacisti „ocrnili“ simbol sunca i dobre sreće utkane u pirotski ćilim
read more
Najistaknutiji građani Pirota kroz istoriju (treći deo)
read more
Retki se usuđuju i da govore o tome, danas je to naša tema
read more
Mit ili istina? Ako je 17 rimskih careva rođeno na teritoriji današnje Srbije, zašto Atila ne bi mogao biti sahranjen u Krupcu...?
read more
Milan Piroćanac – prvi srpski moderni intelektualac
read more
Greška ikonopisaca ili jedinstveni prizor na svetskom nivou?
read more
Sukovski manastir je, poput Žiče, jedan od retkih u neposrednoj blizini glavnog putnog pravca i lako dostupan.
read more
Da li je majka poslednjeg vladara Romejskog carstva ktitor manastira Poganovo?
read more
Lekovito izvorište sakriveno unutar kanjona Gradašničke reke.
read more
Ne kaže se slučajno da je Pirot kapija istoka i zapada. Nezaobilazna destinacija na putu između Evrope i Azije.
read more
Dragoljub Jovanović - naučnik, političar, univerzitetski profesor, borac za slobodu...
read more
Svaki Piroćanac i bez gledanja može stići do kapije kuće Malog Riste. Čuveni konak ovog trgovca, a današnji muzej, sem brojnih istorijski vrednih predmeta čuva i mnoge tajne, kao i priče o stanovnicima Pirota tokom 19. veka.
read more
Vojvoda ili razbojnik, srpski ili bugarski junak?
read more
Srednjovekovna građevina koja krije mnoge tajne.
read more
Pirotski ćilimi su jedinstveni u svetu zbog načina izrade a nalaze se na Uneskovoj listi nematerijalnih kulturnih dobara Republike Srbije.
read more
Početkom XVIII veka su Crnovunci ili Karakačani, čiji su koreni povezani sa Grcima ili Cincarima, počeli proizvodnju kačkavalja i izvoz na sva tada velika i poznata tržišta. Staroplaninske padine bogate lekovitim biljem su predstavljale pogodnu ispašu za sortu ovaca koju su sami naselili, i dobru osnovu za visokokvalitetno mleko. Šezdesetih godina dvadesetog veka je bio zvaničan sir Bele kuće. Uz stara srpska vina, najbolji je pirotski kačkavalj.
read more
Naredne godine će se navršiti 130 godina od prvog zvaničnog pojavljivanja pirotskog ćilima na nekoj manifestaciji. Iz do tada običnog proizvoda za svakodnevnu upotrebu u domaćinstvu, pirotski ćilim je izrastao u statusni simbol, zaštitnika kuće i porodice, poslovne amajlije... Svojom neobičnom lepotom, originalnošću i dugovečnošću predstavlja pravo umetničko delo.
read more
Da li zaista postoji nešto što se može nazvati pirotskom umetnošću?
read more
