Pirot, 1386. godina. Bugarsko carstvo je na kolenima i Pirotska tvrđava postaje sledeća meta turske vojske. Momčilov grad, kako ga mnogi i danas zovu bio je nezaobilazna tačka Osmanlijskog pohoda na Srbiju. Knez Lazar šalje svog vojvodu Dimitrija koji oslobađa grad. Sultan Murat šalje 10.000 vojnika koji napadaju utvrđenje koje brani Lazareva vojska. Srbi su svesni da ne mogu da izdrže nalet Turaka, napuštaju grad i pale tvrđavu za sobom, ostavljajući Murata bez svog plena i važnog utvrđenja. Turski sultan je pobesneo, u godinama koje slede on podiže ogromnu vojsku i sprema se za boj koji će u mnogome obeležiti istoriju Srbije.
Da li sam privukao vašu pažnju?
Specijaliteti domaće kuhinje, kao i grnčarija i ćilim, nisu jedini simboli ovog grada, mada su to svakako zaslužili. Kula Momčilovog grada je često prva stvar koju posetioci vide na ulazu u Pirot, retko kome ne ostane u sećanju. Prema narodnom predanju osnivač grada je srpski vojvoda Momčilo, poznat po visini i viteškom umeću. Postoji legenda da je u dvoboju porazio cara Dušana Silnog ali o tome ćemo drugom prilikom. Naime, prvobitni deo grada podignut je na brdu Sarlah, vekovima pre Momčila, donji deo grada sazidan je na mestu koje je imalo funkciju groblja, a gde se danas nalazi rekonstruisana kula i park. Lokacija na kojoj je podignut prvi zid bila je od presudnog značaja za sudbinu Momčilovog grada i njegovog stanovništva. Donela je brojne trgovce koji su bili na putovanju iz Evrope u Aziju i obratno. Neki istoričari smatraju da je knez Lazar podigao (obnovio) grad sa namerom da spreči sve izvesniji upad Osmanlija u Srbiju. Teorija ima mnogo ali jedno je sigurno: Pirotska tvrđava imala je važnu ulogu u istoriji i sudbini Srbije tokom 14. veka.
Nažalost, mnogi naši sugrađani znaju jako malo o simbolu svog grada, često se dešava da turisti znaju više od samih građana, što se može smatrati sramotom. Nama ostaje da svako na svoj način prenese priču i legendu o Momčilovom gradu, a do tada ostaje ova divna građevina koja ne dozvoljava legendi da ode u zaborav. U mojim očima, tvrđava dobija na lepoti sa svakom novom pričom koju čujem o njoj, nadam se da je tako i kod vas. To je dovoljan razlog da nastavimo sa ovom temom u nekom od narednih tekstova, zar ne?
Nenad Stanković
Najistaknutiji građani Pirota kroz istoriju (četvrti deo)
Čitaj dalje
Археолошки локалитети ЈИ Србија - Archaeological Sites SI Serbia https://fb.watch/99ozj-yexv/
Čitaj dalje
Pričanje priča jedan je od najvažnijih sadržalaca jedne civilizacije...
Čitaj dalje
Istorijat najvažnije sporedne stvari na svetu, njen nastanak i razvoj u našem gradu
Čitaj dalje
„Ko se jednom napije vode sa Guševice, teško odlazi iz Pirota, a još ga teže zaboravlja“
Čitaj dalje
Kakve veze ima jedna od dve najuticajnije dinastije moderne istorije Srbije sa južnim krajevima oslobođenim za vreme Obrenovića
Čitaj dalje
Da li ovaj znak na ćilimu predstavlja zlo ili nešto drugo? Kako su nacisti „ocrnili“ simbol sunca i dobre sreće utkane u pirotski ćilim
Čitaj dalje
Najistaknutiji građani Pirota kroz istoriju (treći deo)
Čitaj dalje
Retki se usuđuju i da govore o tome, danas je to naša tema
Čitaj dalje
Mit ili istina? Ako je 17 rimskih careva rođeno na teritoriji današnje Srbije, zašto Atila ne bi mogao biti sahranjen u Krupcu...?
Čitaj dalje
Milan Piroćanac – prvi srpski moderni intelektualac
Čitaj dalje
Greška ikonopisaca ili jedinstveni prizor na svetskom nivou?
Čitaj dalje
Sukovski manastir je, poput Žiče, jedan od retkih u neposrednoj blizini glavnog putnog pravca i lako dostupan.
Čitaj dalje
Da li je majka poslednjeg vladara Romejskog carstva ktitor manastira Poganovo?
Čitaj dalje
Lekovito izvorište sakriveno unutar kanjona Gradašničke reke.
Čitaj dalje
Ne kaže se slučajno da je Pirot kapija istoka i zapada. Nezaobilazna destinacija na putu između Evrope i Azije.
Čitaj dalje
Dragoljub Jovanović - naučnik, političar, univerzitetski profesor, borac za slobodu...
Čitaj dalje
Svaki Piroćanac i bez gledanja može stići do kapije kuće Malog Riste. Čuveni konak ovog trgovca, a današnji muzej, sem brojnih istorijski vrednih predmeta čuva i mnoge tajne, kao i priče o stanovnicima Pirota tokom 19. veka.
Čitaj dalje
Vojvoda ili razbojnik, srpski ili bugarski junak?
Čitaj dalje
Pirotski ćilimi su jedinstveni u svetu zbog načina izrade a nalaze se na Uneskovoj listi nematerijalnih kulturnih dobara Republike Srbije.
Čitaj dalje
Grnčari sa šireg prostora Pirota su bili nadaleko poznati. O tome govori i podatak o njihovoj brojnosti, po kojoj je u Srbiji 1914. godine ukupno bilo 173 grčnara. Od toga broja je 113 grnčara bilo samo iz Pirota. Najpoznatiji potiču iz sela Veliki i Mali Suvodol.
Čitaj dalje
Početkom XVIII veka su Crnovunci ili Karakačani, čiji su koreni povezani sa Grcima ili Cincarima, počeli proizvodnju kačkavalja i izvoz na sva tada velika i poznata tržišta. Staroplaninske padine bogate lekovitim biljem su predstavljale pogodnu ispašu za sortu ovaca koju su sami naselili, i dobru osnovu za visokokvalitetno mleko. Šezdesetih godina dvadesetog veka je bio zvaničan sir Bele kuće. Uz stara srpska vina, najbolji je pirotski kačkavalj.
Čitaj dalje
Naredne godine će se navršiti 130 godina od prvog zvaničnog pojavljivanja pirotskog ćilima na nekoj manifestaciji. Iz do tada običnog proizvoda za svakodnevnu upotrebu u domaćinstvu, pirotski ćilim je izrastao u statusni simbol, zaštitnika kuće i porodice, poslovne amajlije... Svojom neobičnom lepotom, originalnošću i dugovečnošću predstavlja pravo umetničko delo.
Čitaj dalje
Da li zaista postoji nešto što se može nazvati pirotskom umetnošću?
Čitaj dalje
